Bomen in groep communiceren met elkaar.
Dat klinkt ten zeerste onaannemelijk, en dat was ook het eerste dat bij me opkwam toen een boomchirurg me zulks een jaar of tien geleden verkondigde. Ik word in het ootje genomen, dacht ik nog. Doch de man nam zijn vak bloedernstig en stond nergens te boek als fantast.

Ondertussen weet ik dat de boomchirurg gelijk had. Bomen communiceren en interageren namelijk via een ondergronds schimmelnetwerk dat hen binnen een bepaald ecosysteem verbindt middels hun wortelgestel. Deze symbiose maakt het onder andere mogelijk dat voedingsstoffen gedeeld en verdeeld kunnen worden tussen de verschillende bomen onderling.
De grotere en oudere bomen, de moederbomen genoemd, zorgen er alzo voor dat zaailingen en jonge boompjes het halen, want de ouderlingen staan nu eenmaal in voor het voedingsbeheer van de ganse gemeenschap. Als een moederboom sterft – of wordt omgehakt – riskeren jonge boompjes in diens nabijheid het loodje te leggen.

“Dat is pure larie”, opperde Gino. “Ik heb dat stupide broodjeaapverhaal ook al meegekregen.”
Gino is de mens die wel eens bijspringt als ik handen tekort kom.
“Lees erover en verrijk je kennis, beste Gino”, antwoordde ik schouderophalend. “Ik bespaar me alvast de moeite om je te overtuigen.”
Gino is een man met meningen waar hij doorgaans rotsvast van overtuigd is, ook al raken ze soms kant noch wal.
“Dus,” begon hij aarzelend, “als ik deze ouwe rakker hier omleg, dan zullen de vierentwintig anderen dat, eh, voelen?”
“Voelen is veel gezegd. Maar de interactie via hun wortelgestel, en dan vooral via de mycorrhiza-schimmeldraden waarin het vervlochten zit, stelt de andere bomen op de hoogte dat hun welvaren wordt verstoord.”
Ik moet wellicht als een belachelijk pedante professor hebben geklonken, want Gino keek me bepaald meesmuilend aan.
“Voor de, ahum, goede orde, Menck: als er één boom omvalt, ontstaat er een soort kortsluiting in de elektriciteit naar de andere bomen toe. Is dat het?” Hij schraapte zijn keel.
“Helemaal niet verkeerd voorgesteld, Gino.”
Prompt schoot hij in een daverende lach. Wat zeg ik: hij verslikte zich welhaast in onbedaarlijk geschater.
“Weet je, Menck,” proestte hij, “vertel dit vooral niet teveel verder. De mensen zouden kunnen denken dat je… Enfin, je weet wel wattes.” Hij maakte met zijn wijsvinger een draaiende beweging tegen zijn slaap.
“Hebben ze jou op school weleens een betweter genoemd, Gino?”
“Vaak, Menck. Héél vaak.” Met een krachtige ruk trok hij zijn kettingzaag in gang. “En dat kon me helemaal niets schelen”, bulderde hij over het tumult heen. Waarna hij zijn zaag resoluut tegen de stam drukte en het weldra houtpulp begon te sneeuwen.

“Is de kabel aangehaakt?” riep ik naar de kraanbestuurder. Hij stak vanuit zijn cabine een duim omhoog. Ik zette mijn oorkappen op en wekte nijdig mijn trouwe Stihl tot leven.
Terwijl ik mijn eerste slachtoffer inwendig hoorde schreeuwen toen ik zijn ruwe bast openhaalde, beeldde ik me in dat de noeste en met kromme groeven dooraderde schors Gino’s rug was. Ik voelde terstond mijn hartslag dalen.

[ Foto’s: © Menck ]

* * *

Ruim tachtig procent van de vijfentwintig dennen in deze bostuin werd na gedegen onderzoek zwak dan wel ziek verklaard. Aangezien er reëel gevaar bestond voor ontworteling bij guur weer, werd wijselijk besloten om tot de kap over te gaan, niet in het minst omdat de woning zich middenin de dennengroep bevond.

De dennen (grove den / grenen) werden indertijd kunstmatig aangeplant als houtwinning voor de Limburgse mijnbouw. In deze ganse regio vind je nog legio overgebleven exemplaren. De meesten hebben een hoogte van rond de dertig meter en tal van omvangrijke naaldhoutzones zijn gemeentelijk beschermd op basis van uitzichtbepaling.